به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی قم، حجت الاسلام علیرضا قائمی نیا استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه تکنولوژی از جمله فضای مجازی در تمام ابعاد زندگی انسان از جمله معنویت و ارتباط با خدا تأثیر گذاشته است، گفت: معنویت یک نوع رابطه زنده و پویا با خداوند است و این ارتباط با خدا در وجود انسان تأثیر می گذارد و تبدیل به وجود انسان می شود و این همان معنویت حقیقی است که اسلام می گوید.

وی با بیان اینکه معنویت مادامی که به مرتبه وجودی انسان نرسد معنویت حقیقی نیست بلکه تلاشی برای رسیدن به معنویت است، گفت: روابط وجودی انسان به گونه ای است که وقتی با یک چیز رابطه برقرار کردیم دیگر امکان برقراری رابطه وجودی دیگر با چیزهای دیگر وجود ندارد.

استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه مهمترین ویژگی فضای مجازی جنبه اطاعاتی اش هست که این اطلاعات به جای معرفت نشسته و ما با سیر سریع و بی پایان اطلاعات مواجهیم، گفت: دو نوع ارتباط می توانیم با این فضا داشته باشیم که یکی رابطه وجودی است که مانع از ارتباط با خدا می شود و نوع دیگر از رابطه هم استفاده به عنوان یک ابزار است و این نوع رابطه به معنای این نیست که شما در این فضا زندگی می کند و ارتباط وجودی بر قرار کرده اید.

وی با بیان اینکه  ارتباط غیر متخصصانه با فضای مجازی که عموم مردم دارند از نوع رابطه وجودی است که مشکل آفرین است و مانع معنویت می شود، گفت: متاورس را من استثنا می دانم که شما می توانید تجارب معنوی مانند زیارت را در متاورس بازسازی کنید امام سایر فضاهای مجازی قدرت بازسازی معنویت را ندارند و استفاده غیر تخصصی از آن مانع معنویت می شود.

دکتر مهدیه سادات مستقیمی از اساتید و پژوهشگران دانشگاه نیز معرفت را شالوده معنویت دانست و گفت: معنویت می تواند تعریف های مختلفی داشته باشد ولی من روی این جنبه از معنویت تأکید می کنم که معنویت نوعی مواجهه با مبدأ عالم هستی و خدا است ولی نه فقط رابطه درونی بلکه رابطه ای که در همه ساحت های زندگی انسان و رفتار های او بروز و ظهور داشته باشد.

وی با اشاره به مصادیق معنویت همراه با رفتار، گفت: سگ های تربیت شده به نحوی تربیت می شوند که با وجود اینکه سه روز گرسنگی می کشند ولی وقتی به شکار می روند از آن شکار بدون اجازه صاحب خود چیزی نمی خورند؛ با توجه به این نکته، انسان ممکن است بر اساس عاداتی که دارد سبک زندگی خاصی داشته باشد ولی معنویت نداشته باشد و وقتی می توانیم بگوییم معنویت دارد که از درون شوق به خدا و وصال به او داشته باشد وگر نه مانند همان رفتار سگ آموزش دیده است.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه شالوده معنویت معرفت و شناخت است و معنویت بدون شناخت معنا نمی دهد، گفت: اگر بخواهیم به معرفت بپردازیم یکی از مشکلات جدی ما این است که ما از همه مجاری معرفت در مدارس و دانشگاه ها استفاده کنیم.

وی مجاری مهم معرفت را عبارت از معرفت فطری، معرفت خیالی، معرفت عقلانی، معرفت قلبی و مکاشفاتی و معرفت حسی برشمرد و گفت: ما همه این معرفت ها را در راه معنوی کردن انسان ها به کار نگرفتیم و در طبقه بندی و اولویت هم خوب پیش نرفته ایم بنابراین راه کار ما این است که این آسیب را برطرف کنیم و معرفت فطری را بیش از پیش جدی بگیریم.

دکتر سادات مستقیمی با بیان اینکه در آموزش دانش آموزان و دانشجویان باید از الگو هایی استفاده کنیم که معرفت فطری را شکوفا کند، گفت: در غرب به سمت آموزش فلسفه به کودکان رفته اند و به جای آموزش روی این تأکید می کنند که چیزهایی را که خود کودکان می دانند و درک می کنند را تقویت کنند و بتوانند همان معارف فطری خود را بازیافت کنند.

وی با بیان اینکه ما بیشتر می خواهیم مطالب را منتقل کنیم، گفت: ما باید به فرد کمک کنیم به داخل وجود خود مراجعه کند و آموزه های فطری را کشف و شکوفا کند و خودش به این نتیجه برسد که خدایی وجود دارد باید به سمت او حرکت کند.

وی با بیان اینکه ما اول به معرفت عقلی بها می دهیم در حالی که باید اول به معرفت فطری بها دهیم، گفت: شمولیت فطرت بیشتر است در حالی که برخی از عقل ها بارور نیستند.

دکتر سادات مستقیمی با بیان اینکه ما در انتقال امور معنوی به معرفت خیالی کمتر توجه می کنیم در حالی که اکثر مردم در عالم تخیل زندگی می کنند، گفت: باید به معلمان و مربیان انگاره پردازیی و استفاده از روش های تمثیلی را آموزش دهیم تا معرفت خیالی را در فرزندان خود تقویت کنیم.

وی با اشاره به تأثیر معرفت نقلی در تقویت معنویت، گفت: نسل جدید سؤال های بیشتری دارد و ما قبل از این که بگوییم قال الصادق و قال الباقر باید عقلانیت تعبد را به آنها بفهمانیم و وقتی بدانند که تعبد عقلانی است پذیرش آنها بیشتر می شود.

پژوهشگر دانشگاه با بیان اینکه باید اخلاق تفکر را هم به فرزندان خود آموزش دهیم، گفت: آموزش صداقت و امانت به رشد عقلی و معرفت عقلی بچه ها کمک می کند و تقوا ورزی هم سبب رشد عقلانی می شود و این مهارت ها باعث می شود عقل انسان افزایش پیدا کند و معرفت عقلی که افزایش پیدا کند معنویت را افزایش می دهد.

وی با اشاره به معرفت قلبی گفت: ما در منع از معرفت قلبی افراط می کنیم و بین عقل و قلب دیوار غیر قابل نفوذ می کشیم و می گوییم معرفت قلبی مخصوص افراد خاص است در حالی که خداوند وعده داده که هر کس تقوا داشته باشد ما به او ایمان و بصیرت می دهیم.

وی با تأکید بر اینکه فهم های قلبی محدود به مکاشفه نیست بلکه نوعی فهمی است که خدا در قلب هایی که تقوا دارند می گذارد، افزود: ما باید به بچه ها یاد دهیم که عبادت و تقوا باعث یک سری خوش ذوقی ها و آگاهی ها و فهم ها می شود.

در ادامه دکتر احمدرضا معتمدی از پژوهشگران دانشگاهی با بیان اینکه ما هنوز رسانه را نشناخته ایم، گفت: ما فکر می کنیم که رسانه یک ظرف است که ما باید یک محتوا را در آن بریزیم در حالی که ارسطو 2400 سال قبل تعریفی که از رسانه ارائه کرده است این است که علت غایی باید در علت صوری و مادی مستحیل شود؛ به این معنی که پیام باید در فرم استحاله شود و یکی شود.

وی با بیان اینکه امروز در رسانه های ما نه محتوا اصالت دارد و نه فرم، گفت: برخی می گویند رسانه و سینما فقط فرم است و از طرف دیگر عده ای روی محتوا تأکید دارند در حالی که محتوا و فرم در رسانه یکی است.

این پژوهشگر دانشگاهی با بیان اینکه ما دینی داریم که معجزه پیامبرش زبان و رسانه بوده است، گفت: پیامبر اسلام از طریق زبان و رسانه حرفش را زده و همه را مسحور کرده ولی ما به اشتباه رسانه را نشناخته ایم و می خواهیم محتوای دینی را در آن بریزیم.

دکتر معتمدی ابراز کرد: رسانه در دوره قبل از مدرنیته واقعیت را باز نمایی می کرد در حالی که در دوره مدرنیته رسانه حقیقت را منحرف و تاجای یپیش رفت که ناواقعیت را بازنمایی می کرد ولی امروز در دوره پست مدرن رسانه بازنمایی ناواقعیت را بازنمای می کند و فرا واقعیت ایجاد می کند.

سپس دکتر محمد حسین تقدیسی پژوهشگر سلامت معنوی با بیان اینکه تا ما زمان خود را نشناسیم نمی توانیم کاری کنیم، گفت: مردم به زمان خود شبیه تر هستند تا به آبا و اجداد خود بنابراین ما باید ابتدا مخاطب خود و منافعی که دارد را بشناسیم و بعد اگر می خواهیم کاری را انجام دهیم انجام دهیم.

وی یکی از خلأهای اساسی ما را مخاطب شناسی دانست و گفت: ابتدا باید مخاطب خود را شناسایی کنیم تا بتوانیم یک گام به جلو برویم ولی چیزهایی که تولید می کنیم اگر متناسب با نیازهای مخاطبان نباشد راه به جایی نمی بریم.

دکتر تقدیسی با تأکید بر اینکه ارتقاء سلامت معنوی یک چیز متافیزیکی صرف نیست، گفت: در فقه و دین ما اخلاق و تربیت و معنویت در محور عقلانیت در هم تنیده است و به صورت یک مجموعه ارائه شده است.